We staan voor een uitdagend jaar. Sinds 2007 zijn de economische ontwikkelingen van ons land steeds neerwaarts bijgesteld. En de ene crisis volgt de andere op. En nu is er, met een demissionair kabinet en het daardoor uitblijven van de meicirculaire, nog veel onduidelijk. Met onzekerheid over de mate van de krimp van onze financiën moeten wij onze algemene beschouwing houden.

Echte keuzes maken kan nu niet omdat de toekomst van de gemeentefinanciën daarvoor te ongewis is. Maar geld is niet het enige waarmee we de crisis te lijf kunnen gaan. GroenLinks wil een overgang van een schuldeneconomie naar een duurzame economie, een economie die zich richt op welzijn, niet alleen op korte, maar juist ook op langere termijn. Het is mogelijk om economie en ecologie met elkaar in balans te brengen. En dat kan niet alleen, dat moet ook.

Mede ingegeven door de financiële problemen is er sprake van een verschuiving. Inwoners worden geacht meer zelf te doen, hun eigen problemen op te pakken en, samen met andere inwoners, oplossingen te bewerkstelligen. De financiële crisis vormt een aangrijppunt om de rol van overheid te herbenoemen. GroenLinks grijpt die kans graag aan. Wij willen graag in gesprek met andere partijen en met onze inwoners om te kijken hoe we onze rollen opnieuw en beter kunnen vormgeven.

Wat we zien is dat de overheid verstrikt is geraakt in regels, wetgeving, verordeningen en procedures. Vanuit juridisch oogpunt begrijpelijk. Maar het heeft geleid tot het stagneren van ontwikkelingen, tot het moeizaam komen tot afspraken, tot veel juridische haarkloverij en uiteindelijk tot afzwakking van het democratisch leiderschap. Dat, in combinatie met een broekriem die de gemeente steeds meermoet aanhalen, maakt de gemeente tot een steeds minder begeerlijke partner. Er moet iets veranderen.
Een van de dingen die we graag veranderd zien, we hebben het al vaker bepleit, is dat we als raad, maar ook dat inwoners, beter zien waar beleidsmaatregelen op gericht zijn. Welk doel wordt nu eigenlijk beoogd met een nieuw raadsvoorstel? Dit is voor veel mensen nu vaak niet helder. Wij stellen daarom voor dat aan elk raadsvoorstel het kopje ‘waartoe’ wordt toegevoegd. Onder dit kopje wordt dan verwezen naar de beleidsdoelstelling waaraan het raadsvoorstel een bijdrage moet leveren.
Zodat inzichtelijker wordt welke relatie er is tussen de maatregel of het besluit enerzijds en het doel anderzijds.

We zien een grotere rol voor inwoners. De inwoners als initiatiefnemer met de overheid als degene die faciliteert. We hebben al eerder gepleit voor meer ruimte voor inwoners. En er zijn de afgelopen jaren een aantal mooie ontwikkelingen te zien geweest. De adoptieafspraken werken. Meer dan de verwachting was, hebben inwoners de spade, de hark en de schoffel gepakt om hun eigen omgeving in te richten en te onderhouden. De andere pilots op wijk- en buurtniveau worden door ons gewaardeerd en met interesse gevolgd.
Participatie kun je niet met een motie afdwingen. Maar we zien dat het college hiermee bezig is en we zien graag dat we als raad hierbij betrokken blijven. De conferentie, die dit voorjaar zou worden gehouden, zien we graag zo spoedig mogelijk georganiseerd. 
Bijzondere aandacht willen we voor de initiatieven van jongeren. Onlangs is door ons een voorstel ingediend dat helaas niet door de raad is overgenomen. Want de initiatieven van jongeren vormen de grondslag voor onze toekomst. Wij vragen het college jongeren nadrukkelijk te betrekken bij de te organiseren participatieconferentie. Want wellicht: ‘Als er een jongere over de dam is, volgen er meer’

Bij de rol van de inwoners is de term ‘zelfredzaamheid’ niet passend bij onze visie.
Samenredzaamheid, de term uit onze gezamenlijke sociale visie, vinden we de lading beter dekken.
We willen niet een samenleving waarin eenieder zichzelf maar redt, maar een samenleving waarin daadwerkelijk samen geleefd wordt, waar men zeg maar samen redzaam is.
Het nieuwe cultuurbedrijf, het RIQQ, is, zij het op een heel ander terrein, zo’n initiatief waarbij inwoners in staat worden gesteld gezamenlijk mooie projecten te laten ontstaan.

Deze zorg voor elkaar vinden we ook van belang bij de re-integratie van uitkeringsgerechtigden.
Wat we zien is dat onze gemeente verhoudingsgewijs redelijk scoort bij het re-integreren. Maar de cijfers lijken misschien rooskleuriger dan ze zijn. Wij willen niet dat alleen de relatief gemakkelijk bemiddelbare mensen aan een baan geholpen worden. Wij bepleiten de inzet van middelen op een dwarsdoorsnede van het bestand. En we vragen het college hiervoor, in het beleidskader dat in het najaar wordt aangeboden, heldere uitgangspunten te formuleren. Want: ‘Wie voor een dubbeltje geboren wordt, hoeft geen stuiver te worden.’

Er is nog een terrein waar we zien dat de rollen van de deelnemers wijzigen. Dat betreft de woningbouw. De financiële crisis heeft een zware last gelegd op de bouw. Er zijn meer faillissementen. En de prijzen van woningen zijn, hoewel ze zakken, te hoog voor veel starters.
Daarom zien we hier een rol weggelegd voor de gemeente. Voorbeelden zien al elders in Nederland.
Daar wordt samen met inwoners, toekomstige huurders en eigenaren van de woningen projecten ontwikkeld die voorzien in de lokale behoefte. Wij zien graag dat er in deze richting ook in onze gemeente initiatieven ontplooid worden.

Ander zorgpunt is de toename van het goederenvervoer, ook het vervoer van chemische transporten.
Wij vragen het college om, in navolging van ondermeer burgemeester Krikke van Arnhem, het rijk te wijzen op de onaanvaardbaarheid van de toename van transporten en de chemische transporten in het bijzonder over het bestaande spoor.
Wat betreft de Traverse: Het ziet ernaar uit dat in de provincie de komende maanden de besluitvorming over 3A-lang wordt afgerond. Wij menen dat de bewoners van het ‘eiland’ Willemsestraat hiervan niet de dupe mogen worden. En roepen de provincie via onze statenfractie op om hier oog voor te hebben.

Last but not least een paar woorden over duurzaamheid.
GroenLinks is de partij van de duurzaamheid. Er zijn een paar mooie initiatieven die krachtig mogen worden voortgezet zoals de Groene Vallei en het CO2-neutraal maken van de gemeente. We vinden dat initiatieven van inwoners door de gemeente ondersteund moeten worden en zien hierin een faciliterende rol weggelegd voor de gemeente. Het aanschaffen van zonnepanelen is een mogelijkheid. Om initiatieven van inwoners hiertoe te vergemakkelijken stellen we voor om, naar Arnhems voorbeeld, foto’s beschikbaar te stellen aan inwoners aan de hand waarvan zij kunnen zien welke daken geschikt zijn voor zonnepanelen.
Energiewinning door inwoners is een mooie stap. Niet alleen de opwekking van groenen energie, maar ook de onafhankelijkheid van grote energieproducten, zijn mooie motieven om deze stap te zetten. Voor ons zijn windmolens op ons grondgebied daarbij zeer wel mogelijk. Ik zou daarom willen afsluiten met de zin: ‘Hoge molens vangen veel wind.’